Necdet Neydim
İlkgençlik Edebiyatı alanında basılı metinlere ödül vermek denince günümüze kadar bir ödülün varlığından söz etmek güçtür. Öncü bir çalışma olarak Beyhan Eczacıbaşı Ödülü’nün ilkgençlik edebiyatı alanında ve kadın yazarlara verilmesi değerlidir.
Türkiye’de yayınevleri hem edebiyat alanına katkı sunmak hem de kendi yazar portföyünü genişletmek için bu ödülleri koyarlar ve bu, sonuç olarak alana damlaya damlaya katkılar sunar.
Bu ödüller sonucunda ya nitelikli yazarlar kazanılmış ya da yazar olma sevdalarının kısa sürdüğü süreçler yaşanmıştır. Çocuk ve gençlik edebiyatı alanında şu anda varlığını sürdüren yazarların çoğu bir yarışma sonucu kendilerini kamusal alana tanıtmıştır ve onların önemli kısmı da saygınlığını yitirmeden varlıklarını devam ettirmektedirler.
İlkgençlik (Ergen) Edebiyatı
Açıkça söylemek gerekirse yaygın ve saygın ergen edebiyatı alanı Türkiye’de henüz gelişmiş bir aşamaya gelmemiştir. 70’li yıllarda başlayan ve 90’lara kadar süren bir süreçte çocuk edebiyatının varlığını bile kabul etmekte zorlanan bir aydın dünyasına “ergen edebiyatı”, “gençlik edebiyatı” gibi kavramları ve edebiyatta bu alanların geliştirilmesinin önemini kabul ettirmek nasıl bir mücadele gerektirir bir düşünün.
Yine de sayısı bir elin parmaklarını geçmeyen yayınevi; ergen ve genç edebiyatında çeviri ve telif olarak yayın yapmaya, bu alanda boşluğu tamamlamaya çalışmaktadır ve yapılan, her türlü takdirin üzerindedir.
Beyhan Eczacıbaşı İlkgençlik Edebiyatı Yılın Kadın Yazarı Ödülü
İlkgençlik edebiyatı alanında yapıtları yayımlanan kadın yazarları desteklemek ve bu edebiyat alanının varlığına dikkat çekip güçlendirmek için Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı tarafından bu yıl hayata geçirilen “Beyhan Eczacıbaşı İlkgençlik Edebiyatı Yılın Kadın Yazarı Ödülü” oluşturulmuş ve ilk kez bu yıl uygulamaya geçirilmiştir.
Ödül seçici kurulu, alanın güçlü isimlerinden oluşturulmuştur. Seçici kurulda Başkan Prof. Dr. Jale Parla’nın yanı sıra Prof. Dr. Nüket Esen, Prof. Dr. Sibel Irzık, Müge İplikçi ve Asuman Kafaoğlu-Büke’nin bulunması ödülü daha bir saygın kılmıştır.
Kitabın ve yazarın ödüle giden yolculuğu
Yazarımız Gamze Pat ödül aldığı kitabıyla önce Bilgiyolu Kültür Yayınları’nın geçen yıl düzenlediği yarışmaya katılarak ve birinci gelerek kamusal alana çıkmış ve bu özgüvenle bu ödüle başvurmuştur.
Yayınevi bu yarışmayla ergen edebiyatına katkı yapmayı amaçlamıştır. Dedektif ve macera türünde yapılan yarışmanın temel anlayışı: Ergeni anlayan ve onunla birlikte yolculuk yapabilen, onun sorunlarını, kaygı ve umutlarını dilselleştirebilen, onu hayatın içinde tutacak temel yaşam bilincini ve umudunu verebilen, kendiyle ve sosyal çevresiyle iletişim kurmasını, kendini ve sosyal çevresini anlamasını, iç çatışmalarını aşmasını ya da yüzleşmesini sağlayabilen, bunu buyurgan bir didaktizmden uzak olarak gerçekleştirebilen, yazınsal estetik ölçütlerden vazgeçmeden metinlerini oluşturabilen yazarları alana kazandırmak, bu konuda yazma düşleri olanları teşvik etmek, alanı yeni metinlerle güçlendirmek ve saygınlaştırmak olarak belirlenmiştir.
Gamze Pat, “Nasıl Dedektif Oldum?” romanıyla bir ergenin yaşamına tanık olmuş ve roman kahramanı, hem kendisinin hem de arkadaşlarının dönemsel sorunlarını çözerken sosyalleşme, iletişim, dayanışmanın, var olmanın önüne çıkan engelleri nasıl aşabildiğini güçlü ve estetik yanı gelişmiş metniyle okuruna sunabilmiştir. Bu metni değerli kılan bir başka şey de onu seçen jüridir. Prof. Dr. Asalet Erten, Dr. Büşra Yaman, Doç. Dr. Erkan Çer, Sevin Okyay ve Gülsevin Kıral’dan oluşan jüri, bu yolcuğun önemli kilometre taşlarından biridir. Gamze Pat’ın bu ödülleri sırasıyla alması ergen edebiyatı adına çok sevindiricidir ve hak edilmiş bu ödüller aynı zamanda alana değerli bir yazar kazandırmıştır. Bu sonuç aynı zamanda yazara büyük sorumluluklar yüklemektedir. Üretmeye devam etmek, ama nitelikli üretmek ve okuruna yaşam yolculuğunda değerli bir yol arkadaşı olabilmektir.
Beyhan Eczacıbaşı İlkgençlik Edebiyatı Yılın Kadın Yazarı Ödülü’nün Anlamı ve Değeri
Kurumsal bağlamda böyle bir ödülün düşünülmesi her türlü takdirin ötesindedir. Ayrıca kenarda kalmış ama çok önemli bir alanı seçerek onu öne çıkarmak ve saygınlık kazandırmak çok değerli bir girişimdir.
Ergen ve genç edebiyatının böylesine desteklere çok ihtiyacı vardır ve kurumsal bağlamda bunun keşfedilip uygulamaya konmasını farklı kurumlara yönelik örnek bir rol model olarak sunmak ve onlardan da bu tür destekleri alabilmek yazar ve yayıncıları olabildiğince teşvik edecek ve yönelişlerini sorgulayıp bu konuyu daha öne çıkaracaklardır. Temel mesele ödül değil, ödül aracılığıyla bir alanın önemine dikkat çekmektir. Çabaların ödüllendirilmesi mutluluk vericidir. Bu ödülün Gamze Pat’a verilmesi hoş bir sonuçtur. Ergen ve genç edebiyatına yıllardır emek veren beni de ayrıca mutlu etmiştir.
